Aym, ‘Kararın Açıklanmasının Ertelenmesi’ Konusunda Cmk’nin Birçok Hükümünü İptal Etti: “Mahkumiyet Tehdidine Karşı Sanık…
Anayasa Mahkemesi (AYM), Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) ‘hükmün açıklanmasının geri bırakılması’ uygulamasını düzenleyen birçok hükmünü iptal etti. Anayasa Mahkemesi’nin kararında, “Hakkında mahkûmiyet kararı olmayan sanığı, mahkûmiyet tehdidinin varlığına karşı savunmasız duruma getirmekte ve temyiz hakkından feragat etmeye zorlamaktadır” denildi. henüz ortaya çıkmamış avans”. Anayasa Mahkemesi yeni düzenleme için Meclis’e süre verdi ve kararın Resmi Gazete’de yayımlandıktan bir yıl sonra yürürlüğe girmesine karar verdi.
Anayasa Mahkemesi, Trabzon 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nin itirazı üzerine 06.12 tarih ve 5560 sayılı Kanun’a 5, 6, 7, 8, 23. maddelerini ekledi. 9, 10, 11, 12 ve 13 üncü fıkraları ile 23.01.2008 tarih ve 5728 sayılı Kanunun 562 nci maddesiyle değişen 231 inci maddesi ile değişen 14 üncü fıkrasının iptali talebini değerlendirdi.
Anayasa Mahkemesi, kararın açıklanmasının geri bırakılması uygulamasını düzenleyen 5 inci fıkrası ile 6, 7, 8, 9, 10, 11 ve 13 üncü fıkralarının birinci, ikinci ve üçüncü cümleleri 12’nci Değişiklik ile değiştirilmiştir. 28.03.2023 tarihli ve 7445 sayılı Kanunun. numaralı fıkrayı yürürlükten kaldırdı. 23.01.2008 tarih ve 5728 sayılı Kanunun 562. maddesi ile değiştirilen 14. maddesi anayasaya aykırıdır.
“İŞKENCE VE ZIMNİ MUAMELE YASAKINDA SORUN YARATIR”
AYM, iptal kararının gerekçesinde şunları kaydetti:
“Anayasa Mahkemesi’nin çeşitli bireysel başvuru kararlarında, HAGB kurumunun cezasızlıkla bağlantılı olarak yaşam hakkı ve ceza ve kötü muamele yasağına ilişkin sorunlar çıkardığı ifade edilmektedir. kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına ve hak ihlallerine yol açacak tedbirlere karşı koruyucu tedbirler içermemekte, kurumun anayasaya aykırı yönlerine birçok kez dikkat çekmektedir.
“HAGB KARARINI KABUL EDEN SANIK, İTİRAZ HUKUKUNA İTİRAZ HAKKINDAN FERAGAT ETMİŞTİR”
HAGB kararının verildiği yargılamalar açısından 231 sayılı Kanun’un 231’inci maddesinin 12’nci fıkrası uyarınca temyiz usulü kabul edildi. 52711. Yani istinaf kanununa göre doğal olması beklenen yargılama, sanığın HAGB kararını kabul etmesiyle itiraz yoluna göre adet haline geliyor. Sanık, HAGB kararını kabul etmesine rağmen temyiz hakkından feragat ediyor.
“DAVALI, CEZAİ HÜKÜM OLMAKSIZIN, SONUÇ TEHDİTİNİN VARLIĞINA KARŞI SAVUNMA YAPMAKTADIR”
Mevcut durumda, davalının HAGB’yi kabul etmeye yönelik irade beyanının ne zaman sorulacağına dair bir yasal düzenleme bulunmadığından, davalının HAGB kararı verilmesini isteyip istemediğini yargılama bitmeden sormak mümkündür. Bu durum ise mahkûmiyet kararı olmayan sanığı mahkûmiyet tehdidinin varlığına karşı savunmasız bir konuma getirmekte ve henüz doğmamış olan temyiz hakkından peşinen feragat etmeye zorlamaktadır. .
KURULA BİR YIL KADAR
Anayasa Mahkemesi, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından bir yıl sonra yürürlüğe gireceğine hükmederek Meclis’e bu konuda yeni bir düzenleme yapması için süre verdi.
İPTAL EDİLEN KANUN MADDELERİ
Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği kanun kararları şöyle:
“(5) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Sanığa isnat edilen kabahat nedeniyle yargılama sonunda hüküm giymiş olan hükümlü, iki (2) yıl hapis cezasına çarptırılmışsa veya az veya adli para cezası olarak mahkemece hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilir.Uzlaştırmaya ilişkin kararlar gizlidir.Kararın açıklanmasının geciktirilmesi, tesis edilen kararın sanıklar açısından hiçbir hukuki sonuç doğurmayacağı anlamına gelir.
(6) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Kararın ilanının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;
a) Sanığın daha önce kasıtlı hatadan hüküm giymemiş olması,
b) Mahkeme, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışlarını dikkate alarak sanığın kabahat işlemeyeceğine karar verirse,
c) Hatanın işlenmesi nedeniyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın tazmin, tazmin veya tazmin yoluyla tamamen giderilmesi gerekir. (Ek cümle: 22/7/2010-6008/7 md.) Sanık kabul etmezse, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmez.
(7) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) İlanın geri bırakılması kararında, hükümlünün cezası ertelenemez ve kısa süreli ise alternatif yaptırımlara çevrilemez.
(8) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Kararın açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesi hâlinde sanık beş yıllık denetime tabi tutulur. (Ek cümle: 18/6/2014-6545/72 md.) Denetim süresi içinde kişi hakkında kasıtlı hata nedeniyle yeniden kararın açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez. Sanığın kontrollü serbestlik tedbiri olarak, bu süre içinde bir yılı geçmemek üzere mahkemece belirlenecek bir süre için;
a) Meslek veya sanatı yoksa meslek veya sanat sahibi olmasını sağlamak amacıyla bir eğitim programına devam etmek,
b) Bir meslek veya sanat sahibi ise, bir kamu kuruluşunda veya özel olarak, bir meslek veya sanatı ücret karşılığında icra eden oburun gözetiminde çalıştırılıyorsa,
c) Belirli yerlere gitmesinin yasaklanmasına, belirli yerlere devamının zorunlu kılınmasına veya takdir edilecek diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesine karar verilebilir. Denetim süresi içinde zamanaşımı sona erer.
(9) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Sanık altıncı fıkranın (c) bendinde belirtilen şartı derhal yerine getirmediği takdirde, denetim süresi içinde aylık taksitler halinde mağdura veya kamuya verdiği zararı tamamen tazmin eder. açıklamanın ertelenmesine karar verilebilir.
(10) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Kontrol süresi içinde kasten yeni bir hata yapılmaz ve kontrollü serbestlik tedbirinin yükümlülükleri yerine getirilirse ertelenen karar kaldırılır. ve dava reddedilir.
(11) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Denetim süresi içinde kasten yeni bir kabahat işlenmesi veya denetimli serbestlik tedbirinin yükümlülüklerine aykırı hareket edilmesi hâlinde mahkeme kararını açıklar. Ancak mahkeme, kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getiremeyen sanığın durumunu değerlendirerek, yarısına kadar cezanın belirleyeceği kısmının infaz edilmemesine veya şartların varlığı halinde ertelenmesine karar verebilir. kararda hapis cezası veya alternatif yaptırımlara dönüştürülebilir ve yeni bir mahkûmiyet tesis edilebilir.
(13) (Ek: 6/12/2006-5560/23 md.) Kararın açıklanmasının geri bırakılması kararı kendilerine özgü bir sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar, Cumhuriyet savcısı, hakimi veya mahkemesi tarafından bir soruşturma veya kovuşturma ile bağlantılı olarak talep edilmesi halinde ancak bu unsurda belirtilen amaçlarla kullanılabilir.
(14) (Değişik: 23/1/2008-5728/562 md.) Bu unsurun kararın ilanının geri bırakılmasına ilişkin kararları, inkılâp kanunlarında yer alan ve koruma altına alınan suçlar hakkında uygulanmaz. Anayasanın 174. maddesinde.”
HAGB BAŞVURUSUNA İTİRAZ VE UYGULAMANIN İPTALİ DUYURULANMADI
AYM, Trabzon 2. Asliye Ceza Mahkemesi’nin iptalini ve kararın açıklanmasının geri bırakılması uygulamasını talep ettiği karara karşı temyiz ve kararın iptalini düzenleyen 12. fıkrayı iptal etmedi. 12. paragraf şöyledir:
“(12) (Değişik: 28/3/2023-7445/21 md.) Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına itiraz edilebilir. Kararı kaldırır ve gereği yapılmak üzere dosyayı mahkemeye gönderir.”
